Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Rzeszowie – z dnia 30 marca 2017 r. II SA/Rz 931/16 – Ilość środka zastępczego i sposób jego ukrycia – jako okoliczności uzasadniające wymierzenie kary pieniężnej za wprowadzanie środków zastępczych do obrotu.
Mam takie czarnowidztwo. Takie proroctwo, moje które nie chciałbym, aby się spełniało. Abym nie miał racji.
Ale bardzo się boje, że mam.
Otóż sądzę, że w ciągu 10-20 lat plagą społeczną na równi z alkoholizmowi i narkomanii będzie uzależnienie od dopalaczy.
Nazwa dopalacz – nazwa potoczna jest myląca. Wole nazwę nowe narkotyki.
Ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii szczegółowo określa co to są substancje psychotropowe i środki odurzające ich wykaz zawierają załączniki do ustawy.
Dlatego mafie narkotykowe znalazły inny sposób na biznes – handel substancjami pochodnymi.
Skąd moje czarnowidztwo? Kiedyś w ramach projektu byłem w liceum na edukacji prawnej. Spytałem jakie są 2 różnice pomiędzy narkotykami a dopalaczami. Dostałem świetną odpowiedź i znaleźliśmy wspólnie trzy podstawowe różnice:
- brak dopalaczy na liście zabronionych substancji – nie ma ścigania karnego za ich posiadanie przede wszystkim;
- nowość dla lekarzy – i ogromne problemy z odtruwaniem i leczeniem pacjentów.
- bardzo ważne – i bardzo smutne – niska cena.
Wole określenie nowe narkotyki. Nowe, tańsze i groźniejsze. Przykład – furanylfentanyl (nazwa skrócona FU-F). – odpowiednik heroiny. Może uzależnić po jednym zażyciu psychicznie, po kilku fizycznie. Dlatego dopalacze zalewają stopniowo świat …. jak tania sztuczna toksyczna tandeta. Jak orki z Mordoru. Stąd ciągłe zatrucia, w tym śmiertelne.
Ściganie mafii i handlarzy – bardzo trudne. Karnie w oparciu o art. 165 § 1 pkt 2 – Kodeksu Karnego – czyli:
„Art. 165. § 1. Kto sprowadza niebezpieczeństwo dla życia lub zdrowia wielu osób albo dla mienia w wielkich rozmiarach:
(…)
2)wyrabiając lub wprowadzając do obrotu szkodliwe dla zdrowia substancje, środki spożywcze lub inne artykuły powszechnego użytku lub też środki farmaceutyczne nie odpowiadające obowiązującym warunkom jakości,”.
Wiem, że jedna osoba z tego przepisu za handel dopalaczami siedzi w więzieniu. Co z innymi osobami?
Ustawodawca mając problem z ściganiem karnym posłużył się kontrowersyjnym rozwiązaniem – karą administracyjną. (pewnie o kontrowersjach na temat tej instytucji można napisać doktorat).
I uregulowania ustawowe – z wspomnianej ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii jest takie – w skrócie dotyczącym karania:
Art. 4. Użyte w ustawie określenia oznaczają:
27)środek zastępczy – produkt zawierający co najmniej jedną nową substancję psychoaktywną lub inną substancję o podobnym działaniu na ośrodkowy układ nerwowy, który może być użyty zamiast środka odurzającego lub substancji psychotropowej lub w takich samych celach jak środek odurzający lub substancja psychotropowa, których wytwarzanie i wprowadzanie do obrotu nie jest regulowane na podstawie przepisów odrębnych; do środków zastępczych nie stosuje się przepisów o ogólnym bezpieczeństwie produktów;
Art. 44b. 1. Zakazuje się wytwarzania, przywozu i wprowadzania do obrotu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej:
1)środków zastępczych;
2)nowych substancji psychoaktywnych.
- Minister właściwy do spraw zdrowia określi, w drodze rozporządzenia, wykaz nowych substancji psychoaktywnych obejmujący te substancje lub ich grupy, uwzględniając wpływ tych substancji na zdrowie lub życie ludzi lub możliwość spowodowania szkód społecznych.
Art. 52a. 1. Kto wytwarza lub wprowadza do obrotu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej środek zastępczy lub nową substancję psychoaktywną, podlega karze pieniężnej w wysokości od 20 000 zł do 1 000 000 zł.
- Karę pieniężną, o której mowa w ust. 1, wymierza, w drodze decyzji, państwowy inspektor sanitarny właściwy ze względu na miejsce wytwarzania lub wprowadzania do obrotu środka zastępczego lub nowej substancji psychoaktywnej. Decyzji tej nadaje się rygor natychmiastowej wykonalności.
- Ustalając wysokość kary pieniężnej, o której mowa w ust. 1, państwowy inspektor sanitarny uwzględnia w szczególności ilość wytworzonego lub wprowadzonego do obrotu środka zastępczego lub wytworzonej lub wprowadzonej do obrotu nowej substancji psychoaktywnej.
Czyli w skrócie – pochodnymi – nowymi narkotykami nie można handlować – pod groźbą kary administracyjnej od 20 tysięcy do miliona złotych ….
Co z naszym wyrokiem?
Organy Państwowej Inspekcji Sanitarnej – Inspektor Powiatowy wydał a Wojewódzki utrzymał – ukarały osobę za wprowadzanie do obrotu środków zastępczych karą w wysokości 20.000 złotych.
Stan faktyczny z uzasadnienie wyroku:
„że w dnia 15 stycznia 2014 r. funkcjonariusze Komendy Powiatowej Policji po godzinie 16-tej zatrzymali G.S. (pseudonim P.) w związku z podejrzeniem posiadania substancji zabronionych. W wyniku przeszukania zatrzymanego, ujawniono w kieszeni jego kurtki dziesięć małych woreczków foliowych z zawartością białej substancji. Podczas szczegółowego przeszukania zatrzymanego i jego odzieży dodatkowo ujawniono, że w bieliźnie posiadał woreczek foliowy z zawartością dwudziestu sześciu sztuk woreczków foliowych z zamknięciem strunowym z zawartością białej substancji. Łączna waga zatrzymanych substancji wynosiła 34,94 g. Użycie testera wskazało na obecność w zatrzymanych dowodach mefedronu – substancji psychotropowej kontrolowanej przez ustawę o przeciwdziałaniu narkomanii. Kolejne badanie zawartości jednego z zatrzymanych woreczków przeprowadzone przez Wydział Laboratorium Celne Izby Celnej potwierdziło również obecność w badanej próbce 3-MMC oraz kofeiny będącej powszechnym stymulantem. Na podstawie posiadanych informacji organ stwierdził, że 3-MMC (nazwa zwyczajowa), 2- (metyloamino)-I- (3-metylofenylo)-I propanon (nazwa systematyczna) jest pochodną kaktynonu strukturalnie podobnym do mefedronu (substancji psychotropowej kontrolowanej przez ustawę o przeciwdziałaniu narkomanii).
(…)
W ocenie organu zebrany w sprawie materiał dowodowy, przekazany przez Prokuraturę Rejonową, jak również zgromadzony w toku postępowania administracyjnego w tym przesłuchania świadków w osobach: M.J., Ł.D., D. Bi., G.S., D.W., A.G., M.S. i M. U. pozwolił na stwierdzenie, że G. S. co najmniej od listopada 2013 r. do stycznia 2014 r. wprowadzał do obrotu środki zastępcze, o których mowa w art. 4 pkt 27 ustawie o przeciwdziałaniu narkomanii, a tym samym naruszał ustawowy zakaz wprowadzania do obrotu środków zastępczych, co skutkowało wymierzeniem kary pieniężnej w formie decyzji administracyjnej.
Czyli mamy taką sytuacje – Policja zatrzymuje osobę – podejrzaną o handel narkotykami, która ma przy sobie duża ilość – ale dopalaczy. Ten oczywiście mówi, że to wszystko na własny użytek. Świadkowie zeznają, iż w wcześniejszym okresie zatrzymany handlował. Co na to sąd?
Przy wyrokowaniu odwołał się do zasad logiki i doświadczenia życiowego i uznał, iż orzeczenie kary administracyjnej było słuszne – w uzasadnieniu czytamy:
„Skarżący przeczy by posiadany w dniu zatrzymania proszek był przeznaczony do dalszej odsprzedaży i twierdzi, że dowody zebrane przez organ nie pozwalają na pozostawienie takiego zarzutu.
W ocenie Sądu przedstawiona przez niego wersja nie znajduje oparcia w zebranym materiale dowodowym i stanowi wyłącznie przyjętą linię obrony.
Nie sposób przyznać racji Skarżącemu, że posiadanie przez niego 37 woreczków strunowych z substancją zabronioną w ilości od 0,52 grama do 2,598 grama było przeznaczone na własny użytek.
Zasady wiedzy, doświadczenia i logicznego rozumowania nakazują zgodzić się z organami, że ilość, zawartość i sposób przechowywania wskazują na przeznaczenie do dalszej odsprzedaży.”
Zeznania świadków nie były spójne – oczywiście. Jedno z nich zawierało nawet element humorystyczny – z uzasadnienia:
„Wyjaśnił, że sam początkowo nabywał narkotyk od G.S., którego zna jeszcze z podstawówki. Aktualnie zerwał te kontakty uznając je za pseudokoleżeńskie, jak również nie popierając samego procederu. Wskazał jednocześnie, że gdyby wiedział, że pozostali koledzy będą kłamać, sam złożyłby fałszywe zeznania. Jednak mając świadomość odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych zeznań powiedział prawdę.”
Jak ocenić wyrok sądu? Pozytywie. Złapano dilera i go ukarano. Mimo, że nie złapano go na gorącym uczynku – co jest bardzo trudne – poniósł karę. Sąd umiał w sposób logiczny i przekonywujący uzasadnić swoje stanowisko.
Choć do wymierzenia kary administracyjnej nie mają zastosowania zasady procesu karnego w tym zasada in dubio pro reo, to należy pamiętać, iż brzmi ona:
Art. 5.
- 1. Oskarżonego uważa się za niewinnego, dopóki wina jego nie zostanie udowodniona i stwierdzona prawomocnym wyrokiem.
- 2. Niedające się usunąć wątpliwości rozstrzyga się na korzyść oskarżonego.
Warto podkreślić, iż nie chodzi o wszystkie wątpliwości – ale o te których nie da się usunąć.
W omawianym przypadku też były wątpliwości – ale też można było je usunąć. Dobry wyrok dla walki z patologią społeczną którą są nowe narkotyki.
Uwaga – z uwagi na zmianę stanu prawnego, tekst ma charakter historyczny. I to dobrze.