W polskim prawie dopuszcza się możliwość prowadzenia działalności bez obowiązku jej zarejestrowania tzw. działalność niezarejestrowana.
Działalność nie musi być rejestrowana tylko pod pewnymi warunkami, brak spełnienia tych warunków będzie oznaczać konieczność zarejestrowania prowadzonej działalności.
Definicja legalna działalności nierejestrowanej znajduje swoje miejsce w ustawie Prawo Przedsiębiorców a dokładnie w art. 5 tejże ustawy. Zgodnie z tą normą „działalność nierejestrowana to taka, która wykonywana jest przez osobę fizyczną, której przychód należny z tej działalności nie przekracza w żadnym miesiącu 75% kwoty minimalnego wynagrodzenia, o którym mowa w ustawie z dnia 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę i która w okresie ostatnich 60 miesięcy nie wykonywała działalności gospodarczej.”
Sama definicja działalności gospodarczej, wskazuje już na warunki jakie trzeba spełniać aby można było prowadzić działalność niezarejestrowaną tj.
- trzeba być osobą fizyczną
- miesięczne przychody z działalności nie przekroczą limitu, czyli 75% kwoty minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w danym roku
UWAGA: W styczniu minimalne wynagrodzenie brutto wynosi 4242 zł, natomiast w lipcu 4300 zł wobec czego limit przychodu dla działalności nierejestrowanej od stycznia 2024r. wynosi 3 181,50 zł, natomiast od lipca 2024r. będzie wynosić 3 225 zł. - osoba chcąca prowadzić działalność niezarejestrowaną w okresie ostatnich 60 miesięcy nie prowadziła działalności gospodarczej ( jeśli dana osoba ma zarejestrowaną działalność nie wyklucza to możliwości prowadzenia działalności gospodarczej w tym również jeśli działalność ta w okresie ostatnich 60 miesięcy była ona zawieszona )
- Po spełnieniu powyższych warunków osoba może prowadzić działalność niezarejestrowaną, jednakże działalność taka nie jest działalnością gospodarczą a więc osoba prowadząca taką działalność nie jest przedsiębiorcą.
Brak konieczności rejestracji takiej działalności nie zwalnia jednak osoby prowadzącej działalność niezarejestrowaną z pewnych obowiązków tj.:
- prowadzić uproszczoną ewidencję sprzedaży
- rozliczać przychody z działalności nierejestrowanej (po odliczeniu kosztów) w zeznaniu rocznym PIT-36 według skali podatkowej
- przestrzegać praw konsumentów
- wystawiać faktury lub rachunki na żądanie kupującego
- przestrzegać praw konsumenta, w tym prawa do odstąpienia w terminie 14 dni od umowy zawartej na odległość i realizować obowiązki związane z reklamacją, zwrotem czy naprawą.
Działalność niezarejestrowana staje się działalnością gospodarczą gdy:
1. osoba prowadząca działalność niezarejestrowana wystąpi o wpis do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej – stanie się ona działalnością gospodarczą z dniem wpisanym we wniosku.
2. jeżeli przychód należny z działalności, przekroczył w danym miesiącu wysokość 75% wynagrodzenia minimalnego, działalność ta staje się działalnością gospodarczą, począwszy od dnia, w którym nastąpiło przekroczenie wysokości – w tym wypadku należy złożyć wniosek o wpis do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej w ciągu 7 dni od przekroczenia wysokości powyższego progu.
Brak zgłoszenia w odpowiednim terminie wniosku o wpis do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej stanowi wykroczenie, a osoba która nie dokonała zgłoszenia pomimo ciążącego na niej obowiązku ponosi odpowiedzialność. Zgodnie z Art. 601 § 1 Kodeksu Wykroczeń „Kto wykonuje działalność gospodarczą bez wymaganego zgłoszenia do ewidencji działalności gospodarczej, wpisu do rejestru działalności regulowanej lub bez wymaganej koncesji albo zezwolenia, podlega karze ograniczenia wolności albo grzywny.”